In de grote steden is online privacy al jaren een onderwerp van gesprek. Maar ook in gemeenten zoals Bodegraven maken steeds meer mensen zich zorgen over wat er online met hun gegevens gebeurt. Op verjaardagen, bij de bakker of in de sportschool gaat het allang niet meer alleen over Netflix en zonnepanelen, maar ook over cookies, datalekken en het gemak waarmee bedrijven en overheden ons online volgen.
Van ‘ik heb niks te verbergen’ naar bewust digitaal gedrag
Tot voor kort was het standaardantwoord in Bodegraven en andere gemeentes nog: “Ach, ik heb toch niks te verbergen?” Die houding is aan het veranderen. Het aantal inwoners dat adblockers gebruikt, VPN’s installeert of overstapt op privacyvriendelijke browsers neemt toe. Niet alleen jongeren, maar juist ook 40-plussers raken zich steeds bewuster van hun digitale voetafdruk.
De aanleiding? Meestal een samenloop van kleine irritaties: gerichte advertenties die té accuraat zijn, een nieuwsbrief waarvoor je je nooit hebt ingeschreven, of het gevoel dat je telefoon je meeluistert.
Voor wie zich wil onttrekken aan overmatige tracking of registratie, is de opkomst van anonieme platforms aantrekkelijk. Denk aan zoekmachines zonder tracking, privacygerichte e-maildiensten en casino’s zonder Cruks-koppeling. Deze laatste worden populair onder mensen die wél willen spelen, maar liever niet willen dat hun speelgedrag geregistreerd wordt. Lees hier meer over hoe zulke sites werken.
De schaduw van online surveillance
Wat Bodegravers vooral zorgen baart, is de ongrijpbaarheid van digitale surveillance. Wie kijkt er mee? Wat wordt opgeslagen? En kan dat ooit tegen je gebruikt worden? Sinds de coronapandemie en de opkomst van AI groeit het besef dat digitale sporen lang bewaard blijven en niet altijd onder onze controle vallen. Het recht op privacy is de poortwachter voor al onze andere mensenrechten.
Informatie over hoe gemeenten, scholen en zorginstellingen omgaan met persoonsgegevens is vaak lastig te achterhalen. Hoewel er systemen bestaan om digitale besluitvorming inzichtelijk te maken, zoals algoritmeregisters, bieden die in de praktijk weinig echte transparantie.
Ook op nationaal niveau groeit de bezorgdheid over digitale privacy. Er is toenemende kritiek op hoe makkelijk commerciële partijen persoonlijke gegevens kunnen verzamelen via tussenkanalen. Mensen worden allang niet meer alleen gevolgd op sociale media, maar ook via loyaliteitsprogramma’s, slimme apparaten en online aankopen.
Waarom anonimiteit ineens logisch voelt
In Bodegraven wordt anonimiteit steeds minder gezien als iets verdachts. Het wordt juist steeds vaker ervaren als een manier om grip te houden op je eigen digitale leven. Niet elke klik hoeft geregistreerd te worden. Niet elke aankoop hoeft opgeslagen te blijven in een profiel dat ergens op een server belandt.
Websites en tools die anonimiteit mogelijk maken, sluiten goed aan bij deze behoefte. Ze geven gebruikers het gevoel dat ze weer zelf de regie hebben. Dat hoeft niets te maken te hebben met illegaliteit of geheimzinnigheid—het draait om rust, controle en het beperken van je digitale voetafdruk.
Steeds meer mensen kiezen ervoor om bewuster om te gaan met wat ze online delen, bijvoorbeeld door hun instellingen aan te passen of minder persoonlijke informatie te delen op sociale media. Al in 2018 bleek uit een peiling van EenVandaag dat deze ontwikkeling breder leeft dan je misschien denkt. Een groot deel van de Nederlanders gaf aan dat ze hun privacy actief willen beschermen.
