In het eerste artikel eindigden we met de jaren 20 van de vorige eeuw en de aanleg van elektriciteit in het gemeentehuis. In 1924 was Bodegraven inmiddels uitgegroeid tot een plaats met ongeveer 6300 inwoners. Vooral de kaashandel was van groot economisch belang. In 1930 wordt er een commissie benoemd die moet onderzoeken hoe nu verder te gaan. In hun rapport geven ze drie mogelijkheden: 1 volledig nieuwbouw 2 interne verbouw 3 reparatie en kleine aanpassingen. De voorzitter van de commissie spreekt zijn voorkeur uit voor variant 3 (tevens de goedkoopste oplossing). Binnen de gemeenteraad ontstaat er grote verdeeldheid, en is er veel discussie. Als men kiest voor een nieuw gemeentehuis op welke locatie moet die dan komen. Genoemd worden o.a. Wilhelminastraat, de Nieuwe Markt of het terrein naast het bestaande gemeentehuis. Men kon het hier niet over eens worden, en van 1931 tot en met 1938 blijft men hier over doorpraten, zonder een beslissing te nemen.
Toen veranderde alles met de komst van een nieuwe burgemeester. In januari 1939 trad burgemeester G.R. Vonk aan. Hij is direct en doortastend. In de vergadering van 22 februari 1939 wordt er eindelijk een besluit genomen . Men koos voor nieuwbouw. Er wordt een instituut ingeschakeld om een plan te ontwerpen. Maar de tijd is niet gunstig. In 1933 is Adolf Hitler aan de macht gekomen. Hij is bezig om Duitsland sterk te bewapenen, hij streeft naar oorlog. Donkere wolken pakken zich samen boven Europa. Op 1 september 1939 valt hij Polen binnen, het begin van de Tweede Wereldoorlog. Gezien al deze ontwikkelingen en de onzekere toekomst worden de plannen voor de nieuwbouw tijdelijk op halt gezet. Op 10 mei 1940 begint de Duitse bezetting van Nederland. Op 1 september 1941 wordt de gemeenteraad door de Duitse bezetting afgeschaft en de leden naar huis gestuurd. Burgemeester Vonk blijft aan, hij was sterk anti Duits en verzette zich sterk tegen alle Duitse maatregelen. Deze tegenwerking tegen de Duitse bezetting heeft hem uiteindelijk in december 1944 het leven gekost.
Op 5 mei 1945 werd Nederland bevrijd. Maar er waren grotere problemen om op te lossen dan de bouw van een nieuw gemeentehuis. Wederom gingen de plannen de ijskast in. Rond 1950 werd het probleem weer actueel, er was geld nodig voor noodzakelijke reparaties. Hierbij kwam de nieuwbouw weer te sprake. Maar nu gooide het Rijk de plannen in de war. Er waren nieuwe richtlijnen ontwikkeld, Bodegraven voldeed hier niet aan dus nieuwbouw was vooralsnog onmogelijk. Wel was er inmiddels voor een locatie gekozen. Het nieuwe gemeentehuis zou komen te staan net ten oosten van de Nieuwe Markt.
Maquette van het nieuw te bouwen gemeentehuis
Inmiddels is het 1960, Bodegraven was uitgegroeid tot een dorp met ongeveer 8300 inwoners. Op 15 december 1960 machtigde de gemeenteraad het college van burgemeester en wethouders om de voorbereidingen te treffen voor de nieuwbouw. Verschillende architecten kregen de opdracht een ontwerp te maken, rekening houdend met specifieke wensen en eisen. Toen ging het snel. Op 19 december 1963 kreeg de architect ir. K.F.G Spruit de opdracht. Er wordt 2 1/2 miljoen gulden beschikbaar gesteld. Er was inmiddels groen licht van het Rijk verkregen. Op de locatie waar de nieuwbouw zou plaatsvinden stond een boerderij. De eigenaar werd uitgekocht en de boerderij werd gesloopt. De nieuwbouw kon beginnen. Op 22 december 1965 legde burgemeester Croles de eerste steen.
Het nieuwe gemeentehuis tijdens de bouw
Op 28 augustus 1967 werd het gebouw opgeleverd. Voor het gemeentehuis was een plein aangelegd met sierbestrating. Op 6 oktober 1967 werd het gemeentehuis officieel geopend door de Commissaris der Koningin Mr. J. Klaasesz. Gelijktijdig was er een tentoonstelling ingericht met de titel “Van Romeins huisraad tot het nieuwe raadhuis”.
Het gemeentehuis aan het Raadhuisplein
Eindelijk na al die jaren was er een nieuw gemeentehuis met genoeg ruimte voor alle partijen. Het gebouw was geconstrueerd als skelet van gewapend beton en staal. De gevels waren met sierbeton bekleed. De totale bouw en inrichting kostte uiteindelijk bijna 3 1/2 miljoen gulden. De inrichting was als volgt: op de begane grond was er een grote hal waar alle publieke diensten waren ondergebracht. Tevens was er hier een mooie trouwzaal. Op de 1e etage bevond zich de raadzaal, werkkamers van het college van burgemeester en wethouders en een aantal vergaderkamers. Op de 2e etage waren de ambtenaren ondergebracht. Er was ruimte in overvloed. De ingang bereikte je via een aantal brede trappen met een groot bordes. Terwijl binnen in het gemeentehuis op Koninginnedag de lintjes werden uitgereikt, speelde op het plein ervoor de muziekband Triomf en Semper Avanti.
Het oude raadhuis aan de Van Tolstraat had nu afgedaan. Het gebouw was in slechte materiële staat, en moest worden afgebroken. In augustus 1968 viel het onder de slopershamer. Het was 97 jaar oud. Deze leeftijd zou het nieuwe gemeentehuis bij lange na niet bereiken.
Begin jaren 80 bleek al dat het gebouw niet efficiënt genoeg was. Er was een renovatie nodig en eventueel uitbreiding. In 1988 maakte een gespecialiseerd bureau een rapport op over de bouwkundige staat. Het resultaat was schokkend. Er was veel achterstallig onderhoud. Verder moesten de gevels, de vloeren, binnenwanden en een deel van het dak worden vernieuwd. De eindconclusie was dat men bij de bouw te weinig aandacht had besteed aan de kwaliteit. Let wel het gemeentehuis was nog maar net 20 jaar oud en nu al afgeschreven.
Nu kon het spel weer opnieuw beginnen. In vogelvlucht: oktober 1995 werd het oude raadhuis ontruimd en kon de sloop beginnen. Het gemeentebestuur en de ambtenaren werden tijdelijk ondergebracht in de Christelijke Huishoudschool aan de overkant. Huwelijken werden gesloten in de Evangelisch-Lutherse kerk aan de Noordstraat. De raadsvergaderingen werden verplaatst naar het Evertshuis.
De eerste paal werd op 1 maart 1996 geslagen. De opening vond plaats op 10 september 1997 door de Commissaris der Koningin Mr. Ir. J.M. Leemhuis-Stout.
Door: John de Vries
Foto’s: Stichting Historische Kring
